duurzame mobiliteit

Ik stel vast - mijn leerwens.
Bij het lezen van info op de MOS-site, zie ik regelmatig de woorden 'duurzame mobiliteit' staan.
Ik weet niet wat ik me hierbij zou moeten voorstellen, of hoe dat dit in een klasgebeuren kan gebruikt worden.

Actieplannen
- het volgen van een MOS-cursus: 'kleine wielen, grote voeten - werkvormen rond duurzame mobiliteit in de basisschool' op woensdag 6 oktober.

doelen uit het leerplan die in deze cursus aan bod komen
Mens en ruimte:
9.21. Kinderen kunnen een eenvoudige route uitstippelen met het openbaar vervoer.
9.22. Kinderen beseffen dat vervoersmiddelen functioneel kunnen gebruikt worden.
Mens en natuur:
7.15. Kinderen trachten door hun gedrag gezondheidsrisico's te vermijden.
7.18. Kinderen gaan op hun niveau zorgzaam om met hun mileu.
Mens en tijd:
8.4. Kinderen beleven bewust het ritmisch karakter van de tijd en kunnen dit illustreren.
8.12. Kinderen zien in dat mensen, dieren, planten, objecten, opvattingen, structuren, ... evolueren in de tijd.

Mijn leerresultaten.
- Duurzame mobiliteit gaat niet over de verkeersveiligheid en verkeersvaardigheid, maar gaat over de link tussen de mobiliteit en het milieu.

- De belangrijkste gevolgen van ons groeiend autogebruik zijn o.a. luchtverontreiniging door de uitlaatgassen en fijn stof; meer CO2, versterking van het broeikaseffect, klimaatverandering, zure regen, geluidsoverlast, ruimtelijke ordening, versnippering van biotopen, lichtvervuiling, verkeersslachtoffers, verkeersagressie, ...
Dit werd ons heel bewust gemaakt door volgende activiteiten:
- het voorleesverhaal 'Daar vliegt een buil door het bos'. (Dit verhaal kan op kleuterniveau gebruikt worden)
- het aantal CO2 gas te berekenen dat we samen hadden uitgestoten door naar de cursus te komen
- het in volgorde leggen van verkeersslachtoffers bij dieren : er waren 10 afbeeldingen van dieren die het meest door ons verkeer gedood werden. Welk dier werd het meest gedood door ons? (meer info hierover kan je vinden op http://www.dierenonderdewielen.be/
- het in volgorde leggen van voertuigen die het meest lawaai maken.
- een landkaart van een aantal jaren terug te vergelijken met een landkaart van nu: ongeloofelijk hoeveel wegen er werden bijaangelegd (en voor niets...) waardoor er natuur verloren ging (bossen en beken verdwenen).
- een mobiliteitsquiz

- Nadien moesten we stilstaan bij ons eigen autogebruik. Ik besefte al snel dat ik bij de groep 'slecht bezig' zat... Bij de start van de cursus moesten we een rood herfstblad nemen als we met de auto waren, een oranje als we gecarpoold hadden, een groen als we het openbaar vervoer genomen hadden of met de fiets/te voet waren. Deze bladeren werden dan op een papieren boom geplakt, met als resultaat dat een herfstboom was: overwegend rood en oranje... (ik had rood...) De bedoeling van de cursus is dus iedereen aan te zetten om er een lenteboom van te maken, met overwegend groene bladeren.

Wat kunnen we er aan doen? (voor mezelf maar ook op klasniveau)
-De anderen laten inzien dat we verkeerd bezig zijn, iedereen ervan bewust maken. De kinderen bewust maken is nooit een probleem, het zijn de ouders die eigenlijk hun gewoontes moeten afleren.
-op klasniveau via een vervoerscirkel uitrekenen of we de afstand niet kunnen stappen of fietsen, of dit gebruiken om te carpolen naar de school.
- voedselkilometers: van veld naar bord: je keuze van je voeding afwegen. Kijken vanwaar je voedsel komt, dit op fiche zetten of op kaart; producten nemen die streekgebonden zijn, waardoor er geen extra vliegtuigen,containerschepen moeten ingezet worden! Seizoensgebonden voedsel gebruiken!
- je auto zoveel mogelijk laten staan en het openbaar vervoer gebruiken. Er zijn op internet sites die heel je reisweg uittekent via het openbaar vervoer, en waar en wanneer je dus een trein/bus moet nemen.
- samen met je school voor het MOS-MOBI logo (milieuvriendelijk en veilig naar school) gaan. Dit is een extra logo dat ook weer uit drie stukken bestaat.


Voor mij was het een heel leerrijke cursus, omdat ik heel wat info teweten ben gekomen, en ook omdat er heel veel duidelijke voorbeelden werden gegeven wat je eraan kan doen. Meer info over bovenstaande activiteiten kan je ook terugvinden in de nieuwe MOS-bundel van mobiliteit.
Het is nu nog een kwestie van alles om te zetten in de praktijk....

de lieveheersbeestjes

Ik stel vast - mijn leerwens
Op onze buitenmuur zitten er een twintigtal lieveheersbeestjes. Als de achterdeur openstaat, durven ze ook wel eens binnen te vliegen. Jarne pakt ze dan direct vast en zet ze terug buiten met de woorden "nee, dit is mijn huis, ga naar uw eigen huis!" Met veel geluk overleeft het beestje dan zijn ontmoeting met mijn zoontje.

Ik stel vast dat ik niet echt veel over het lieveheersbeestje kan vertellen, dus ook niet waar lieveheersbeestjes zich normaal gezien schuilhouden. Ik hoop te kunnen aantonen waarom deze diertjes nuttig zijn, zodat Jarne ze met meer respect gaat behandelen.

Actieplannen
- informatie opzoeken over lieveheersbeestjes op internet + informatie opzoeken van een lieveheersbeestjeshotel.
- samen lezen van het kinderboek 'Lieveheersbeestjes' van Gallimard Jeunesse
- samen lezen van het educatieve jeugdboek 'het lieveheersbeestje' van Chen Mmei Ling
- het zelf maken van een lieveheersbeestjeshotel.

doelen uit het leerplan
7.6. Kinderen zien in dat mensen, dieren of planten op een eigen manier trachten in leven te blijven.
7.7. Kinderen zien in dat mensen, dieren, planten aangepast zijn aan een leefwijze in een bepaald milieu.
7.13. Kinderen maken een bewuste keuze voor het behoud van het leven in hun direct omgeving.
Mijn leerresultaten
- Het is in België bij wet verboden om lieveheersbeestjes opzettelijk te verwonden of te doden.
- het aantal stippen op een lieveheersbeestje heeft niets te maken met hoe oud het beestje is, maar speelt wel een rol bij de benaming van de verschillende soorten lieveheersbeestjes. Het diertje zelf leeft ongeveer 1 jaar.
- De stippen zelf hebben allemaal aparte namen zoals bijvoorbeeld de schoudervlek, schildvlek, naadvlek, ...
- Een volwassen lieveheersbeestje kan gedurende haar hele leven zo'n 5000 bladluizen opeten. Daarom worden deze diertjes ingezet tegen bladluizenbestrijding.

- Op zonnige dagen in het najaar (maand oktober) zoeken de volwassen lieveheersbeestjes een plek om te overwinteren. Daarbij landen ze op door de zon beschenen oppervlakken en het lijkt er op dat ze daarbij een voorkeur hebben voor lichtgekleurde gebouwen, wat dus bij ons het geval is. Daar geland gaan ze in die periode op zoek naar een beschutte plek om te overwinteren. Via naden, kieren, spleten bij de ramen, ventilatieopeningen, ... maar ook door openstaande ramen of deuren komen ze dan in huis. Soms vind je er enkele, soms een tiental, maar waarnemingen van meerdere honderden tot zelfs duizenden komen ook voor.

-Wat doen ze in de winter in huis?
In huis zoeken ze een beschutte plek om te overwinteren. Eten doen ze niet in deze periode, en ook planten ze zich niet voort. Ook aan steen, hout of planten vreten ze niet. Het grootste deel van de tijd zitten ze stil en teruggetrokken (november-januari). Aan het eind van de winter (februari - maart) worden ze weer actief, en lopen of vliegen dan rond, vooral als ze in een relatief warme ruimte zitten.

-Als je een lieveheersbeestje "pest" door zachtjes op hem te drukken dan produceert hij een gele vloeistof. Dit gedrag heet "reflexbloeden". De vloeistof heeft een kwalijk geurtje en smaakt erg bitter. Vogels die een lieveheersbeestje oppakken proeven dit bloed en laten hem dan soms snel vallen. Het rood met zwarte kleurpatroon is dan ook te beschouwen als een waarschuwing. De vloeistof van een bepaalde soort lieveheersbeestje is giftig voor de koolmezen.

Naar Jarne toe:
Ik toon Jarne een aantal bladeren aan onze haag met daarop bladluizen, en leg hem uit dat deze bladluizen onze haag helemaal stukmaken. De lieveheersbeestjes eten deze bladluizen, zodat onze haag goed kan groeien. Daarom mag je de lieveheersbeestjes nooit pijn doen of dood doen.
We besluiten om samen een huisje te maken voor de lieveheersbeestjes, zodat ze niet meer binnen hoeven te vliegen. In de kelder zoeken we allerlei afval dat we kunnen gebruiken om het huisje te kunnen maken. We gaan aan de slag. Ons huisje wordt op een zonnig plaats gezet tegen onze gevelmuur. We hebben aan de achterkant kijkgaatjes gemaakt, zodat we binnenkort eens kunnen kijken of we bezoekers hebben in ons huis.




Een nieuwe foto van onze nieuwe huurbeestjes. Op de eerste foto zie je onderaan in een takje een beetje geel: dit is het bijtje.

De gaatjes worden volledig toegemaakt

op een grote paddestoel, rood met witte stippen ....

Ik stel vast ...
Het is momenteel paddestoelenseizoen, en ik besef dat ik eigenlijk helemaal niets weet over paddestoelen, buiten dat er soorten heel giftig kunnen zijn. (wat mij vroeger heel duidelijk werd gemaakt: alle paddestoelen zijn giftig, niet aankomen, uit de buurt blijven).

Leerwens
Ik wil zelf meer te weten te komen met mijn hart, handen en hoofd over paddestoelen. Waar groeien deze paddestoelen, welke soorten zijn er allemaal te vinden, welke kenmerken hebben ze? Worden ze opgegeten en door wie? Zijn ze allemaal giftig en moet ik er zo'n schrik van hebben?

actieplannen
- De bouw/onderdelen van een paddestoel herhalen om de juiste woordenschat te kunnen toepassen.
- Een paddenstoelenwandeling maken om na te gaan waar er allemaal paddestoelen zijn, of ik verschillende soorten tegenkom en of ik nadien kan uitpluizen welke soort ik gezien heb

doelen uit het leerplan
7.1. Kinderen genieten van hun aanwezigheid in de natuur en van de wisseling der seizoenen en uiten dat op diverse manieren
7.3. Kinderen ontdekken in hun omgeving een aantal levensgemeenschappen of biotopen
7.4. Kinderen zien in dat mensen, dieren en planten een grote verscheidenheid in kenmerken vertonen

Mijn Leerresultaat
Volgende tekening toont alle belangrijke onderdelen van een paddestoel.

Het deel van de paddestoel dat je kan zien is in feite het vruchtlichaam van een schimmel. De schimmel bestaat het grootste deel van het jaar alleen uit een massa dunne draden (mycelium). Aan het einde van de zomer of in de herfst produceert dit mycelium dan de vruchtlichamen die sporen bevatten waarmee de schimmel zich kan voortplanten.
De paddestoel zelf bestaat voor 90% uit water.

Paddenstoelen leven van afbraak van dood of levend materiaal, bv een dode of levende boomstam. Er zijn drie soorten: symbionten, deze leven in harmonie met hun gastheer; saprofyten leven van dood hout en plantenresten; parasieten ontfutselen het voedsel aan hun gastheer.
Als er geen paddestoelen zouden zijn, zou het afval zich ophopen en zouden er uiteindelijk te weinig voedingsstoffen overblijven. Dit is ook de reden waarom zoveel soorten juist in de herfst te vinden zijn. In de herfst vind je veel dood materiaal zoals afgestorven bladeren en planten.

Ik ben op 4 verschillende plaatsen (het kastanjebos, een naaldbos, een braakliggend terrein met enkele sparren en dennen langs de kant, en een wegberm) paddestoelen gaan zoeken, en met resultaat! Afhankelijk van de plaats waren er ook verschillende paddestoelen te vinden. Van alle deze paddestoelen had ik detailfoto's genomen om later op internet op te zoeken over welke soort het ging.

Ik heb ingezien dat het heel moeilijk is om de soorten op te zoeken, vooral omdat ze erg op elkaar leken, en ik enkel foto's had waardoor ik geen zicht had op bv de grootte ervan. Het resultaat is dus dat ik enkel een paar 'uit het oog stekende' paddestoelen kon identificiëren, zoals bijvoorbeeld de vliegenzwam. Bovendien vond ik op internet niet echt een goede site om de paddestoelen te identificeren.

Daarom heb ik nieuwe actieplannen uitgevoerd

- deelnemen aan een paddestoelenwandeling met gids (10 oktober) in het stiltegebied in Tessenderlo door de gids Marc Meert
- een bezoek aan het bosmuseum van Tessenderlo waar er een tentoonstelling was over paddestoelen.
-een paddestoelengids aangekocht (atrium natuurgidsen) waarin duidelijke kenmerken worden opgenoemd, en met tekening en kleurenfoto bij. Bovendien is het formaat geschikt om mee te nemen tijdens de boswandeling. Ondertussen heb ik ook de gids voor bomen aangekocht van dezelfde uitgeverij zodat ik mijn kennis van de bomen kan heropnemen tijdens een volgende wandeling.

mijn leerresultaat.
Ik voel me nu sterker in mijn schoenen staan wat betreft dit onderwerp. Ik herken nu een aantal van de meest voorkomende paddestoelen in Limburg, en ken ook een aantal interessante feiten over paddestoelen:

- Paddestoelen plukken is in Vlaanderen bij wet verboden in natuurgebieden en openbare domeinen. Alleen in je eigen tuin mag je paddestoelen plukken... Gidsen hebben wel toestemming om paddestoelen te plukken.

-Paddestoelen werden heel lang als demonisch (heksen,duivels,...) beschouwd, men wist immers niet vanwaar paddestoelen kwamen. Lang dacht men dat paddestoelen verschenen door blikseminslagen, of door contact met regen. In de middeleeuwen werden mensen die iets met paddestoelen te maken hadden, een heks genoemd en vlogen ze op de brandstapel...
voorbeelden: elfenbankje, duivelsei, heksenkring,...

-Er zijn ook heel veel paddestoelen met 'eetbare namen', maar zijn daarom niet eetbaar (vb aardappelbovist, kaaszwam, biefstukzwam, kastanjeboleet, ...)

enkele van de veel voorkomende paddestoelen die ik gezien heb:

De vliegenzwam (amanita muscaria) verwijst naar het woordje 'vlieg'.
Men denkt dat dit komt omdat deze paddestoel vroeger gebruikt werd om vliegen te vangen. Je legt de vliegenzwam ondersteboven in een kommetje met gesuikerde melk, de vliegen komen er op af en raken bedwelmd. Deze methode werd in de middeleeuwen al gebruikt
Een andere verklaring verwijst naar de hallucinogene eigenschappen van deze paddestoel: wie ervan eet, bevindt zich even in hogere sferen (ziet ze vliegen), maar moet daarna ervan overgeven. In de tijd van de oorlogen, lieten de soldaten hun vrouwen vliegenzwammen eten, en dronken daarna de urine van hun vrouw alvorens ten strijde te gaan. Op deze manier hadden ze toch het hallucinerend gevoel in hun lichaam (en dachten ze dat ze iedereen konden verslaan) en werden ze niet ziek....

de grote stinkzwam:
heel gemakkelijk terug te vinden vanwege de geur die de paddestoel verspreid. Deze geur trekt de vliegen en kevers aan, waardoor de sporen verspreid worden.
De grote stinkzwam groeit uit het duivelsei. Dit ei wordt gebakken en geserveerd als afrodisiacum. De paddestoel is desondanks zijn slechte geur zeer eetbaar.







zwavelkopjes:
één van de meest voorkomende paddestoelen. Ze
zijn oneetbaar wegens de zeer bittere smaak en zijn zeer giftig...





glimmerinktzwammen:
de culiniaire naam is zwam der geheelonthouders omdat men deze soort nooit mag combineren met alcohol. Hier wordt je ernstig ziek van (antabuseffect). Deze soort zou daarom veel gebruikt worden in ontwenningsklinieken

kijk eens, sporen van ... !!!!

dimensie mens en ruimte:

Ik stel vast ...
dat ik niet weet welke afdrukken en sporen belangrijk zijn voor kleuters.

Leerwens
Ik wil weten hoe ik leerplandoel 9.9 kan behalen op niveau van de kleuters.

Actieplan
Ik zoek informatie uit boeken om te weten wat er belangrijk is voor de kinderen.

Leerplandoelen die ik wil bereiken en doelen waarin ik me wil verdiepen
9.9. Kinderen kunnen gebruik maken van diverse voorstellingen van de ruimte: afdrukken en sporen kunnen herkennen.

Mijn leerresultaat
Ik was eerst op zoek gegaan naar een boek over belangrijke sporen voor kleuters, maar zonder enig succes. Ik vond steeds boeken over spoorafdrukken van dieren, wat op zich heel leerrijk is als het gaat over sporen die ze in het echt ook kunnen zien (en beer, olifant en verschillende soorten herten behoren daar dus niet toe...)

Tijdens een strandwandeling met de kinderen heb ik beseft dat ik ook anders kan werken: welke sporen zien we rondom ons?

We liepen smorgens op het strand, en daar hebben we onder meer volgende sporen gezien
- onze eigen schoenafdrukken, en schoenafdrukken van andere mensen
- voetafdrukken (welke is de grootste, welke de kleinste?)
- sporen van meeuwen (de pootafdrukken door een meeuw te achtervolgen en veren van een meeuw)
- sporen van water (nat zand en droog zand, tot waar is de zee geweest?)
- pootafdrukken van een hond
- sporen van de zeewormen (de kleine slierten zand met een gaatje ernaast). Aangezien we enkel het spoor zagen en niet de worm zelf, heb ik nadien op het internet prentjes gezocht van dit diertje.

Wat ik hieruit geleerd heb : soms moet je het niet altijd in boeken zoeken om te kunnen beginnen, maar gebruik je beter boeken als extra informatie...

techniek in huis

Ik stel vast ...
dat ik niet weet hoe ik de dimensie techniek in huis kan brengen

Leerwens
Ik wil mijn kinderen meer laten omgaan met techniek.

Actieplan
Ik ga na hoe ik meer techniek kan aanbieden met het huidige speelgoed dat ze hebben.

Leerplandoelen die ik wil bereiken en doelen waarin ik me wil verdiepen
6.13 Kinderen kunnen een constructieactiviteit of een bereiding correct uitvoeren
6.15 Kinderen kijken kritisch naar een zelfgemaakt product of bereiding.

Mijn leerresultaat
Ik heb gemerkt dat ik, door middel van kleine tussenkomsten meer techniek in huis kan aanbieden dan dat ik verwachtte.

Omdat Jarne momenteel heel veel fantasievoertuigen bouwt met duplo, ben ik op internet gaan kijken of er geen voorbeeldmodellen bestonden van voertuigen die hij dan kon nabouwen.
Op de site http://www.bouwvoorbeelden.nl/ heb ik het voorbeeld van een vliegtuig gevonden, wat heel toepasselijk was, omdat hij daar momenteel in geïnteresseerd is (binnenkort gaan we met het vliegtuig op vakantie). Ik heb het voorbeeld afgedrukt en ben dit samen met hem gaan maken. In het begin had hij wat moeilijkheden hoe hij dit plan nu moest lezen en toepassen, maar eens hij het doorhad, kon hij uiteindelijk zelf het vliegtuig maken. Op de site stond er ook een link naar software waarmee je zelf plannetjes voor duplo en lego kan maken (LDraw.org ). Het proberen waard!

Hannah heeft het dan weer voor de aquaplay. Ik heb haar getoond dat je door middel van het waterrad een bootje kan laten bewegen, en hoe sneller je draait, hoe sneller het bootje gaat varen. Daarna moest ze het bootje door een bepaalde baan laten varen door sluizen op de juiste plaats te zetten.

In de winkel had ik het denkspel 'Castle Logix' zien staan. Het zijn een aantal blokken en stokken. In het bijhorend boekje staan opdrachten die je dan moet nabouwen. Thuis had ik een spel met blokken en drie stokken staan, en de peuters moeten dan gewoon de blokjes rond de stokken krijgen.

Ik heb van mijn spel dan opdrachten gemaakt: de torens op een bepaalde manier in elkaar gestoken en hier een foto van genomen. Op deze manier heb ik hetzelfde efect als de caslte logix, en doordat ik meer blokken heb, kan ik variëren van makkelijke naar moeilijkere opdrachten, een nieuwe uitdaging voor Hannah en Jarne

mens en natuur: de zeehond en zeeleeuw

Ik stel vast ...

dat ik onvoldoende kennis heb over zeehonden en zeeleeuwen, en dat ik hierdoor incorrecte informatie overbreng naar mijn kinderen. Ik merk dat ik het verschil niet ken tussen beide diersoorten en hierdoor benoem ik de dieren verkeerd.

Leerwens

Ik wil weten wat een zeehond is, en wat een zeeleeuw is.

Actieplan

Ik zoek informatie op over deze twee dieren, en breng een bezoek aan echte zeehonden en zeeleeuwen om het verschil te kunnen opmerken

Leerplandoelen die ik wil bereiken en doelen waarin ik me wil verdiepen

7.5. Kinderen ontdekken dat er tussen mensen onderling, dieren onderling en planten onderling veel gelijkenissen bestaan.

Mijn leerresultaat

Na het opzoeken van het verschil tussen beide dieren via het internet en een dierenboek, heb ik een bezoek gebracht aan het sea-life-centrum in Blankenberge om beide dieren in het echt te kunnen bekijken.

Hier werd er ook informatie gegeven over deze dieren, hoe ze hier terechtkwamen, hoe ze verzorgd worden, en wat het verschil tussen beide diersoorten is. En werd er een 'show' gegeven waarin je de dagelijkse 'turnoefeningen' kon zien van deze dieren. De kinderen vonden de show uiteraard het mooist, ik vond vooral de informatie die ze gaven heel bruikbaar. Deze was echt in kinderwoorden uitgelegd, zodat iedereen kon volgen.

mens en medemens

Ik stel vast
- dat ik mijn leerspoor binnen de dimensie mens en medemens nog niet op mijn blog heb gezet:
Tijdens groepsactiviteiten ben ik meestal een introvert persoon, terwijl dit in kleine groepjes niet het geval is. Ik ben zeer vaak onzeker van mezelf als ik iets in grote groep moet zeggen.
- dat ik ondertussen al wat gegroeid ben in mijn eigen leerspoor.

Leerwens
Ik wil mijn introvert karakter aan de kant proberen te schuiven...

Actieplan
Ik probeer om meer deel te nemen aan de groepsgesprekken. Ik probeer mijn persoonlijke gedachten of indrukken in de groep te gooien.

Leerplandoelen die ik wil bereiken en doelen waarin ik me wil verdiepen
4.2. Kinderen ontwikkelen vertrouwen in eigen mogelijkheden.

Mijn leerresultaat
Als ik kijk naar het begin van dit schooljaar, en meer bepaald naar mezelf in grote groepen, zie ik dat ik meestal de stille persoon was, die wel veel informatie opnam tijdens de lessen, maar heel weinig zelf iets zei in de groep. In een grote groep word ik onzeker, vooral als er personen tussenzitten die echte 'watervallen' zijn.
En ik weet dit van mezelf: ik heb een introvert karakter, altijd al gehad. "Ik ben de persoon die je kan vergelijken met het spreekwoord: "stille waters, diepe gronden".
Doordat we bij reflectief leren onze sterke en zwakke punten moesten verwoorden en aanpakken, wist ik dat ik hieraan iets zou moeten doen.
Het kost me nog altijd heel veel moeite om iets in groep te zeggen, en omdat ik dan zo zenuwachtig en onzeker wordt, komen er dan nog de verkeerde woorden uit, maar ik doe het wel! Ik durf uit mijn comfortzone te stappen. En hoe meer ik in groep praat, hoe beter het lijkt te lukken. Maar ik merk ook, dat wanneer mijn welbevinden aan de lage kant is door allerlei toestanden, dat ik direct terug in mijn veilige zone, mijn schelp kruip, en de resultaten die ik boekte dus niet blijvend zijn. Het is iets waar ik hard aan ga moeten blijven werken....